KASIM GÜNLERİ

Geçtiğimiz Çarşamba günü 1 Kasım’dı. Haftaya çarşamba günü yani 8 Kasımda, yine 1 Kasım. “Bu ne iştir?” diyeceksiniz. Haklısınız ama bu Kasım Başka Kasım.

Eski, Şemsi (güneşe endeksli) Arap takvimine dayalı halk takvimine göre yıl Kasım ve Hızır olarak ikiye bölünür. Bu takvime göre; 1 Kasımda soğuk günler olarak adlandırılan Kasım günleri (Eyyam-ı Rûz-ı Kasım) başlar. Bu kış günlerinin başlangıcı demektir. Miladi 5 Mayıs akşamına kadar devam edecek olan 179 günlük (Şubat 29 çekerse) 180günlük kış mevsimi kendi içende bölümler ihtiva eder. Kasımın 46’sında (Milâdî 21 Aralık) Arapça kırk demek olan ERBAİN, Kasımın 86’sında elli demek olan (Milâdî 31 Ocak) HAMSİN başlar. Sonunda, kışın en soğuk günleri geçmiş olur. Halk arasında kasımın yüzüncü günü için “geldik yüze, çıktık düze.” söylemi yaygındır. Kasımın yüz beşinde ilk cemrenin düşüşü ile havalarla beraber gönüller de ısınır. İlk cemre havaya haftasına ikincisi suya ve bir hafta sonra da üçüncüsü toprağa düşer. Yüz ellinci günü için ise “yüz elli, yaz belli”, söylemi gelirdi eski takvimi izleyenlerce. Rahmetli babaannem “Bugün padişahın atları çayıra çakılacak.” derdi. 

Kışın son günlerinde, çoğunlukla 10-16 Mart arasında bastıran soğuklara “kocakarı soğuğu” denir. Bir yoruma göre, bu soğuklarda ihtiyarlar üşüdüğü için bu ad verilmiştir. Bir başka yoruma göre; kocakarı soğuğuna eski dilde “berd-el acuz” denirdi. Buradaki “acuz” kelimesi “acz” den gelir ki, böylece “berd-el acz” kışın sona ermek üzere olduğu günlerde görülen “son soğuklar” demek olur. “Acuz” kelimesinin “kocakarı” anlamına gelen “acuze” ile karıştırılması bu soğuklara “kocakarı soğuğu” denilmesine yol açmıştır.

Miladi 5 Mayısta ise Hıdırellez ile 186 gün sürecek olan yaz günleri (eyyam-ı Ruz-i Hızır) başlar. 

Kasım ve Hızır günlerinin toplamı ile yıl, 365 gün olarak tamamlanmış olur. 

(Ay endeksli) kameri takvim ise başka bir konu. 

Kışınız sağlıklı ve hayırlı olsun!