Yıl 1923 yapılandırılmakta
olan yeni devletin doğumu sıkıntılarla geçmektedir. En büyük zorluklardan biri de Bakanların
Meclis tarafından ayrı ayrı seçimi ile ilgili Anayasa hükümleridir. Yine yeni bakanların seçimi problemleri ve
kulisleri ile yüklü geçen günlerin ardından 29 Ekim 1923 Pazartesi günü Halk
Fırkası Heyeti (CHP Meclis Gurubu)
toplantısı Meclis toplantısına çevrilir. Uzayan müzakerelerden sonra
Atatürk uzlaştırıcı olarak davet edilir.
Oysa Atatürk ve İsmet paşa bir gece evvelinden anayasada bir değişiklik
teklifi hazırlamışlar ve uygun bir zamanı beklemektedirler. Teklif Cumhuriyet
ilânını içermektedir. Bu teklif de uzun görüşmelere neden olur. Tarihçi Abdurrahman Şeref Bey “Doğan çocuğun
adını koymaktan başka ne yapıyoruz? 23 Nisan 1920’den beri memleketi, sadece
adı konmayan cumhuriyet rejimi ile idare etmiyor muyduk?” cümleleri ile müzakerenin tamamlanmasını
ister. Ve Anayasa değişikliği teklifi alkışlarla kabul edilir. Atatürk Nutuk’ta şöyle anlatmaktadır o
geceyi;
“Efendiler, Meclisçe
Cumhuriyet kararı 29/30 Teşrinîevvel 1923 gecesi saat 8.30 da verildi. On beş
dakika sonra, yani 8.45 te Reisicumhur intihabolundu. Keyfiyet aynı gece bütün
memlekete tebliğ ve her tarafta gece yarısından sonra, yüz bir pare top endaht
edilerek ilân olundu.”
O gece bütün komutanlıklara çekilen telgraflarla “101 pare top atışı ile Cumhuriyetin ilanı”
emredilir. Tüm yurtta top sesleri
gecenin karanlığını yırtıp salalara ve ezan seslerine karışırlar. Sabahın ilk
ışıkları ile birlikte kalabalıklar sokaklara dökülür. Ellerinde bayraklar, birbirilerinden
duydukları sloganları haykırarak… Muhtemeldir
ki Bursalılar da keyfiyeti bu top sesleri ile öğrenip, ertesi sabah yurdun her
tarafında olduğu gibi, elde bayraklar “Yaşasın Cumhuriyet” nidaları ile
caddelere dökülmüşlerdir. Ve yine
muhtemeldir ki büyük çoğunluğu çok yaşamasını istedikleri bu cumhuriyetin ne
olduğunu tam bilmeden.
Acı olan bugün bile ne
odluğunu bilmeyenlerin mevcudiyeti.
İYİ Kİ DOĞDUN CUMHURİYET. İYİ Kİ VARSIN. DOĞUM GÜNÜN KUTLU
OLSUN.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder